آموزش نشریه نویسی

بسم الله الرحمن الرحیم

نشریه شبیه هنر سینما از دو بخش فرم و محتوا تشکیل شده. قبل از هر چیز باید تصمیم بگیریم که برای تهیۀ یک نشریه قالب آن در محدودۀ زمانی چه باشد: هفته نامه/دو هفته نامه/ ماهنامه و در محدودۀ صفحات چند صفحه باشد؟ A4/A5 تک رو یا دو رو. رنگی یا سیاه و سفید؟ و هر صفحه چند ستون داشته باشد؟ و هر ستون چه موضوعی داشته باشد؟ و تعداد کلمات محتوای ستون چه اندازه باشد؟

سبک نوشتن نشریه جدی باشد یا طنز؟ موضوع نشریه را مشخص کنیم: ی/اجتماعی/هنری/اقتصادی و.

با پشتوانۀ چه نهادی بنویسیم؟ انجمن اسلامی/بسیج و داخلی باشد یا خارجی؟

یا که بدون پشتوانه و بدون اسم به شکل مخفیانه مثل شب نامه و با احتیاط بدون این که گیر نیروهای امنیتی بیفتیم پخشش کنیم؟

نشریه باید مجوز داشته باشد و مجوز گرفتن از وزارت ارشاد هم کار آسانی نیست. پس بهترین روش این است که بدون مجوز و در حیطۀ داخلی نشریه را بنویسید.

بعد از تعیین موارد قالب، نوبت پیدا کردن کادر مناسب است. اگر نشریۀ شما منحصر در زمان خاصی نیست و موضوعش مثلا قرآن و عترت یا عقاید یا فلسفه است چند شماره از قبل آماده داشته باشید. مثلا 3 شماره آماده داشته باشید و بعد شمارۀ اول را چاپ کنید اما اگر مثلا ی است و منحصر در زمان است نیاز است که افرادی پا کار و منظم پیدا کنید.

برای کادر چند عنوان لازم است:

1- سردبیر: کسی که تمام مطالب از زیر نظر او می‌گذرد و بر تمام مطالب نظارت دارد. به نوعی سرپرست نویسندگان است.

2- مدیر مسئول: شخصی که مسائل حقوقی نشریه را بر عهده دارد. اگر شکایتی شد این شخص پاسخ گو خواهد بود.

3- هیأت تحریریه: همان تیم نویسندگان که زیر نظر سردبیر می‌نویسند.

4- طراح: کسی که نشریه را در قطع مورد نظر طراحی می‌کند و در تمام مراحل سردبیر می‌تواند نظر دهد و با همکاری او کار جلو برود.

برای پایگاه‌های بسیج محلات یا مدارس یا دانشگاه‌ها و کلا این کارهایی که یدی و جهادی و بدون پشتوانۀ خاص مالی است، بهتر است که از کار کوچک شروع کنید. پیشنهاد می‌کنم با دو هفته نامه یا حتی ماهنامه شروع کنید و نشریه تک صفحه A4 یا A5 باشد و بعد کم کم که جلو رفتید صفحه را بیشتر کنید.

به نویسندگان هیچ وقت نسپارید که تا هفتۀ آینده فلان مطلب را بیاورد. چون این شخص 6 روز و 23 ساعت به مطلب فکر می‌کند و ساعت آخر هول هولکی یک مطلب می‌نویسد. اجبار لحظه‌ای بهتر جواب می‎‌دهد که مثلا بگویید تا امروز بعد از ظهر فلان مطلب را بنویس و به من بده.

حتما مجاب‌شان کنید که قبل از نوشتن مطالب تحقیق و مطالعه کنند و بعد مطلبی بنویسند. ترجیحا نکات ویراستاری و نویسندگی را به شکل جزوه بهشان بدهید تا متن‌هایشان قوت بیشتری بگیرد.

اگر می‌توانید گروهی داشته باشید و هر روز بنویسید یا حداقل هفته‌ای یک بار جلسۀ نویسندگی داشته باشید.

به خاطر هزینه‌های چاپ می‌تواند نشریه‌تان دیواری باشد و یک تابلوی به خصوص نشریه برای خودتان در پایگاه/مدرسه/دانشگاه/حوزه داشته باشید و مثلا در دو فایل رنگی A4 تک رو نشریه را به دیوار بچسبانید که همه ببینند.

اگر قرار است به تک تک افراد داده شود و بودجه‌تان بهتر است، سیاه و سفید و پشت و رو به تعداد بالا مثلا 60 تا بزنید و بعد چندتایی هم تک رو و رنگی برای دیوار چاپ کنید.

تیم توزیع یا خودتان باشید یا به دست آدم کار درستش بسپارید که اهل به هم ور کردن نباشد. در مراسمات یا زمان‌های شلوغ نشریه را پخش کنید و اگر قرار است در اداره یا جایی دیگر بزنید حتما با مدیر آن مجموعه هماهنگ باشید.

نشریه را ببرید و بهشان نشان دهید اگر قبول کردند که الحمدلله و اگر قبول نکردند یک مطلب مشتی علیه همان موسسه بنویسید و آبرویشان را ببرید که چرا نگذاشتند :)

برای نشریه می‌توانید یک قالب ثابت فتوشاپی(اگر تعداد صفحات کم است) داشته باشید و فقط هر دفعه عکس‌هایش را تغییر دهید و محتوا را جایگذاری کنید.

یک ستون می‌توانید به اطلاعات ارتباطاتی نشریه اختصاص دهید و شماره‌ای به آن اختصاص دهید که انتقادات و پیشنهادات را به آن بفرستند و اگر خواستید شماره حسابی هم بگذارید که کمک‌تان کنند که بهتر است این کار را نکنید و خودتان دنبال پول باشید.

در خبرنگاری سه قالب عمدۀ نوشتاری داریم: 1- یادداشت تحلیلی 2- گزارش 3- مصاحبه

یادداشت تحلیلی ارزش بیشتری نسبت به مابقی دارد و عین یک مقالۀ علمی ترویجیِ بدون منبع است. رومۀ کیهان را دیده باشید، صفحۀ دومش اولین ستون بلند سمت راست یادداشت تحلیلی است که همراه اطلاعاتی که مخاطب دارد و از خودش نیست یک تحلیل از خودش ارائه می‌دهد. از تحلیل نویس‌های معروف می‌توان آقای حسین قدیانی را نام برد که شاگرد شریعتمداری است.

گزارش، همان مطالبی است که عینا یک واقعه‌ای یا سخنرانی را پوشش می‌دهد و قالب‌شان به این شکل است:

مثلا:

حجت الاسلام والمسلمین سیداحمدرضا شاهرخی، نماینده ولی فقیه در لرستان و امام جمعه خرم آباد، در گفت و گو با خبرنگار خبرگزاری رسا در خرم آباد، با دعوت از حضور حداکثری مردم پای صندوق های رأی بیان داشت: انتخابات فرصتی مناسب برای انتخاب فرد اصلح و تعیین سرنوشت کشور است.

وی با بیان اینکه یکی از پایه های نظام بر انتخابات استوار است، افزود: صحنه انتخابات صحنه خدمت است و فردی که برای ورود به مجلس انتخاب می شود باید خدمتگزار مردم باشد.

و بعد تا آخرش هی وی اذعان کرد، بیان نمود، توضیح داد، ادامه داد و با القاب و مسئولیت‌های دیگرش هر پاراگراف را ادامه می‌دهیم. چند تا گزارش بخوانید و دقت کنید می‌توانید راحت تقلید کنید.

مصاحبه هم که نیاز به معرفی ندارید. سوالاتش را از قبل آماده کنید و با طرفی که قرار است مصاحبه کنید حسابی سمج شوید تا بتوانید مصاحبه بگیرید. یک ضبط کننده صدا مثل یک گوشی خوب یا رکوردر با باتری کافی همراه خودتان داشته باشید.

یک عکاس هم همراه خودتان ببرید یا که یک خودتان چند تا عکس از طرف بگیرید. قبلش حتما قاب بندی را یاد بگیرید. خط‌های grid گوشی‌تان را فعال کنید و سوژه را بیندازید توی یک سوم سمت راست یا سمت چپ. جلوی چشم‌های سوژه خالی باشد.

اگر می‌خواهید مصاحبه تصویری باشد سه پایه با خودتان ببرید که دوربین ثابت باشد. نور کافی در آن جا وجود داشته باشد. کسی دور و اطرفتان نباشد که سر و صدا کند.

افرادی که برای مصاحبه انتخاب می‌کنید افراد خاصی باشند که حرفی برای گفتن داشته باشند من تجربۀ شخصی خودم از نشریه نافذ البصیره را در ادامه می‌گویم:

نشریه را ابتدا تک روی A4 قرار دادیم. ستون‌ها را مشخص کرده بودیم به این شکل: تاریخ ی، ت خارجی، ت داخلی، نقد فیلم ی، طنز ی، مبانی ی و سرمقاله. قرار بود تک رو باشد و هفته نامه اما بعدش آن را دوهفته نامه کردیم.

طنز ی که اصلا نتوانستیم بنویسیم. مبانی ی افتضاح و کپی شده بود و تاریخ ی خنده‌دار. بعدش تصمیم گرفتیم همه چیز را حذف کنیم و فقط به مسائل روز بپردازیم، چه داخلی و چه خارجی. به این خاطر که مخاطب مجاب شود که مطالب را بخواند و از حالت کلیشه کپی پیستی در بیاید.

من تک تک افراد هیأت تحریریه را نشاندم و ازشان امضا گرفتم و قسم‌شان دادم که اگر نمی‌توانید کار را قبول نکنید. همه امضا دادند و کار را قبول کردند و وسط کار دست ما را حنا گذاشتند و رفتند.

شمارۀ چهار نشریه طوری بود که خودم سه مطلب نوشتم و یک شب بیدار ماندم و تا صبح خودم نشریه را طراحی کردم.

این طور نشریه‌ای که شخص محور باشد و با مرگ نفر اولش نشریه هم بمیرد به هیچ دردی نمی‌خورد. اما خدا را شکر تا شمارۀ 7 به جایی رسیدیم که وقتی نشریه را ول کردم 3 نفر از بچه‌های هم حجره‌ای که کمک کرده بودند آمدند و کار را به دست گرفتند و چند شماره‌ای هم آن‌ها پیش برده‌اند. این نشریه خوب است، کار تشکیلاتی یعنی این که اگر مسئول مجموعه نابود شد باز هم کار ادامه پیدا کند.